تاثیر امیدبخش داروی زخم معده فاموتیدین در درمان کرونا - گلچینی از بهترین ها

به گزارش گلچینی از بهترین ها، پژوهشگران آمریکایی در آنالیز تازه خود دریافته اند که شاید یک داروی زخم معده بتواند در درمان کووید-19 موثر باشد. نام این دارو فاموتیدین است

به گزارش ایسنا و به نقل از وب سایت رسمی دانشگاه ویرجینیا، پزشکان ووهان در روزهای ابتدایی همه گیری کووید-19 متوجه مورد عجیبی شدند. آن ها دریافتند بسیاری از بیماران مسنی که از کروناویروس جان سالم به در برده اند، فقیر هستند. این موضوع از نظر جمعیت شناسی، دقیقا همان چیزی نیست که انتظار می رود هنگام بروز بحران در حوزه سلامت پیش بیاید.

آنالیز سوابق پزشکی بازماندگان نشان داد که تعداد قابل توجهی از آن ها، از زخم معده رنج می برند و از داروی مقرون به صرفه قیمتی موسوم به فاموتیدین (Famotidine) استفاده می نمایند. بیماران ثروتمند ترجیح می دادند که داروی پرهزینه تر امپرازول (Omeprazole) را مصرف نمایند.

فیل بورن (Phil Bourne)، استاد مهندسی پزشکی دانشگاه ویرجینیا (UVA) گفت: بسیاری از پژوهش های پزشکی، این گونه شروع می شوند. اغلب پدیده ای وجود دارد که پزشکان آن را گزارش می دهند یا در مقاله ای خاص به آن اشاره شده است و این یک سرنخ را ارائه می نماید.

وی اضافه نمود: دانشمندان معمولا برای پی بردن به اینکه آیا یک دارو در درمان یک بیماری خاص موثر است یا خیر، آزمایش های بالینی آینده نگر را انجام می دهند، اما این روش پرهزینه ای است و سال ها زمان می برد. هنگام رو به رو شدن با همه گیری جهانی، آنالیز گزینه های دیگر سودمند است.

تاثیر داروی فاموتیدین در درمان کرونا

در این هنگام، کار دانشمندان علم داده ها شروع می شود. بورن و کامرون مورا (Cameron Mura)، دانشمند دانشگاه ویرجینیا با همراهی یک گروه بین المللی از پژوهشگران، اطلاعات پایگاه داده ای که سوابق پزشکی میلیون ها بیمار کووید-19 ساکن 30 کشور گوناگون را در بر داشت، تجزیه و تحلیل کردند. پژوهشگران، تعداد این افراد را به حدود 22 هزار نفر رساندند که عظیمترین نمونه برای آنالیز فاموتیدین و کووید-19 تا به امروز به تعداد می رود.

بورن گفت: قدرت سوابق الکترونیکی سلامت که هنوز به طور کامل به اسم یک ابزار پژوهشی مورد استفاده قرار نگرفته، این است که همه اطلاعاتی را که می توانید به دست آورید، به طور ناگهانی دریافت می کنید تا ببینید آیا آنچه معین نموده اید، مبنایی دارد یا خیر.

این پژوهش نشان داد که داده ها از یافته های سایر پژوهش ها که در مقیاس کوچکتر صورت گرفته اند، پشتیبانی می نماید. به نظر می رسد فاموتیدین در دوزهای بالا به ویژه هنگامی که با آسپرین ترکیب شود، شانس زنده ماندن بیماران مبتلا به کووید-19 را افزایش می دهد. بعلاوه به نظر می رسد که این دارو مانعی برای شدت پیشرفت بیماری به تعداد می رود و موجب می شود بیماران کمتر به شرایطی برسند که به لوله گذاری یا ونتیلاتور احتیاج دارد.

چالش بعدی، فهمیدن علت این موضوع بود. پژوهشگران، کوشش های گسترده ای را برای تجزیه و تحلیل های پزشکی از این دست انجام می دهند. آن ها اطلاعات موجود را آنالیز می نمایند و اصول بیوشیمیایی و مولکولی را به کار می برند تا نظریه ای منسجم ارائه دهند که به آشکار شدن الگوهای مقیاس جمعیتی آن ها یاری می نماید.

مورا این کار را بافتن داستان براساس داده ها می نامد. او باید روی گروه های عظیمی از مردم کار می کرد و نتیجه گیری های احتمالی را در خصوص آنچه که در مقیاس کاملا متفاوت اتفاق می افتد، ارائه می داد.

یکی از خطرناک ترین پدیده هایی که کووید-19 می تواند در بدن ایجاد کند، پدیده ای موسوم به طوفان سیتوکین (cytokine storm) است. سیستم ایمنی بدن هنگام بروز بیماری، پروتئین های التهابی موسوم به سیتوکین ها را آزاد می نماید که به سلول های ایمنی می گویند چگونه به مقابله با عفونت بپردازد، اما در بیماری های شدیدتر، فراوری سیتوکین می تواند از کنترل خارج شود و نامنظم شود.

مورا گفت: سیستم ایمنی بدن اساسا دچار مشکل می شود و حمله به چیزهایی مانند بافت سالم ریه را شروع می نماید، زیرا امیدی به از بین بردن ویروس مهاجم ندارد. می توان گفت که بدن در شرایطی که یک مگس کش کافی است، از چکش در برابر عامل بیماری زا استفاده می نماید.

نظریه پژوهشگران این است که فاموتیدین می تواند این واکنش را سرکوب کند. اگرچه این دارو با هدف متوقف کردن اسید معده ساخته شده است، اما مانند سایر داروها می تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد. به گفته مورا و همکارانش، طوفان سیتوکین، یکی از این عوارض است.

مورا ادامه داد: ممکن است فاموتیدین، اثر مفید خارج از هدف به همراه داشته باشد. ما عوارض جانبی را به طور کلی یک موضوع بد می دانیم، اما در بعضی موارد می توان از آن ها برای درمان سایر بیماری ها استفاده کرد. این احتمال وجود دارد که فاموتیدین در آینده، دوباره با این روش مورد استفاده قرار بگیرد.

در هر حال، یافته های این گروه پژوهشی هنوز قطعی نیست. سایر پژوهش ها، تصویری متناقض با آنچه فاموتیدین می تواند برای بیماران مبتلا به کووید-19 انجام دهد، ارائه نموده اند. بعضی از آن ها نشان داده اند که فاموتیدین اثر خنثی دارد و حتی یکی از پژوهش ها نشان داده است که امکان دارد این دارو مضر باشد. مورا، بورن و همکارانشان اخیرا مروری بر پژوهش های موجود در این زمینه منتشر نموده اند که با پیشنهاداتی برای ارائه یک چارچوب همراه است تا به آشتی دادن گزارش های متناقض یاری کند.

با وجود این، پژوهشگران با تمرکز منحصر به فرد بر ترکیب فاموتیدین و آسپیرین و نمونه فوق العاده عظیم آن، درمانی کم هزینه و ایمن ارائه داده اند که تجویز آن برای پزشکان ساده است. این پژوهش در بحبوحه بحران بین المللی سلامت، زمینه مهمی را برای پژوهش بیشتر فراهم نموده است.

این پژوهش، در مجله Signal Transduction & Targeted Therapy به چاپ رسید.