چرا کهکشان ما، راه شیری نام گرفت؟ - گلچینی از بهترین ها

به گزارش گلچینی از بهترین ها، کهکشان راه شیری کهکشانی مارپیچی میله ای (Barred spiral galaxy) با طولی در حدود یک صد و پنجاه تا دویست هزار سال نوری می باشد. راه شیری یکی از بزرگترین اعضای یک خوشه کهکشانی به نام گروه محلی (Local Group) است که در مسیر برخورد با کهکشان آندرومدا در حال حرکت است. در این خوشه کهکشانی چیزی در حدود سی کهکشان قرار گرفته است. گروه محلی خود متعلق به ابرخوشه سنبله (Virgo Supercluster) با 110 میلیون سال نوری قطر می باشد که آن نیز متعلق به ابرخوشه لانیاکیا (Laniakea Supercluster) با 520 میلیون سال نوری قطر است.

براساس برآوردها، کهکشان راه شیری حاوی 100 تا 400 میلیارد ستاره و بیش از 100 میلیارد سیاره است. منظومه شمسی در شعاع حدودا 26490 سال نوری از مرکز کهکشان و در لبه داخلی بازوی اوریون قرار گرفته است. قدیمی ترین اجرام کهکشان راه شیری چیزی در حدود 13 میلیارد سال عمر دارند. این بدین معناست که عمر این کهکشان برابر با عمر دنیا بوده و همزمان با شروع دنیا هستی پدید آمده است.

دلیل نامگذاری کهکشان راه شیری

دلیل نامگذاری کهکشان راه شیری به شباهت آن به شیر بر می گردد. اگر به جایی بروید که آلودگی نوری نداشته باشد، این کهکشان به شکل نواری از شیر در آسمان دیده می گردد. شکل شیری مانند این جرم آسمانی برای هزاران سال در طول تاریخ به وسیله انسان ها مشاهده می شد. تراکم میلیون ها ستاره که در طول نواری در کنار یکدیگر قرار گرفته اند، این جرم نورانی شیری رنگ را تشکیل می دهد.

رومیان باستان راه شیری را Via Lactea می نامیدند که به معنای جاده ای از شیر است. آن ها این نام را از یونانیان باستان که راه شیری را kyklos galaktikos می نامیدند الهام گرفته بودند که به معنای دایره شیری بود. واژه gála در یونانی باستان به معنای شیر بود. این واژه یونانی بعد ها در انگلیسی برای کهکشان Galaxy به کار رفت. شیر در زبان های دیگر نیز به ریشه واژه کهکشان و بعلاوه نام گذاری کهکشان راه شیری در آن زبان ها تبدیل شد. به عنوان مثال در زبان آلمانی واژه Milchstrasse و در زبان نروژی واژه Melkeveien برای کهکشان راه شیری به کار برده شد.

کهکشان راه شیری در افسانه ها

در طول تاریخ افسانه هایی نیز برای راه شیری ساخته شد. یکی از معروف ترین این افسانه ها مربوط به یونانیان و رومیان باستان است. آن ها معتقد بودند که زئوس فرزند نوزاد خود هرکول را بر سینه همسرش هرا که خفته بود گذاشت تا از وی شیر بخورد. زئوس می خواست هرکول که از مادری فناپذیر زاده شده بود، با خوردن شیر هرا به قدرتی همچون قدرت خدایان دست پیدا کند. هرکول نیز با خوردن شیر هرا به چنان قدرتی دست پیدا کرد که در میان موجودات فانی همچونی نداشت. هنگامی که هرا بیدار گشت، هرکول با سرعت از سینه اش جدا شد و شیر او به آسمان پاشید و راه شیری به وجود آمد.

اما همه افسانه ها ربطی به شیر ندارد. در کشور فنلاند کهکشان راه شیری لینونراتا (Linnunrata) یا مسیر پرندگان نام دارد. براساس افسانه های فنلاندی، دنیا در نتیجه شکسته شدن یک تخم مرغ بوجود آمده است.

آسمان پوسته تخم مرغ و زمین صاف بوده و در لبه های زمین لینتوکوتو (Lintukoto) یا خانه پرندگان قرار داشته است. لینتوکوتو جایی شبیه بهشت بوده که پرندگان در طول زمستان به آنجا می رفتند. فنلاندی ها معتقد بودند که راه شیری همان مسیر حرکت پرندگان به لینتوکوتو است.

افسانه ها ارمنی، اما چیز دیگری درباره دلیل نامگذاری کهکشان راه شیری می گویند. در ارمنستان به کهکشان راه شیری (Goghi chanaparh) یا راه سارق کاه ها گفته می گردد. این نام گذاری به افسانه ای اشاره می نماید که بر اساس آن واهاگن (Vahagn) ارابه پر از کاه برشم (Barsham) پادشاه آشور را سارقید و در زمستانی سرد به ارمنستان برد. واهاگن برای رسیدن به سرزمین خود از بهشت عبور کرد و مقداری از کاه ها در مسیر راه ریخت و بدیل شکل راه شیری به وجود آمد.

دلیل نامگذاری کهکشان راه شیری چیست؟

در شرق آسیا کهکشان راه شیری را رود نقره ای می خوانند. مردمان سرزمین های شرقی آسیا بر این عقیده اند که این نوار مه آلود آسمان شب در واقع رودخانه ای نقره ای می باشد. براساس یک افسانه باستانی دو ستاره کرکس نشسته (Vega) و کرکس پرنده (Altair) که متعلق به دو صورت فلکی ماکیان (Cygnus) و عقاب (Aquila) می باشند به همدیگر علاقه مند می شوند. با این حال آن ها تنها می توانستند یک بار در سال یکدیگر را ببینند. آن هم در روز هفتم از ماه هفتم و هنگامی که دسته ای زاغ و کلاغ بر روی این رود نقره ای پلی درست می کردند. این رود نقره ای همان راه شیری است. جالب اینجاست که اگر به موقعیت دو ستاره کرکس نشسته و کرکس پرنده توجه گردد مشاهده می گردد که راه شیری دقیقا از میان این دو می گذرد.

بعلاوه بر اساس یک افسانه چینی در گذشته های بسیار دور دختر فوق العاده زیبایی زندگی می کرد. روزی یک مرد اسب سوار این دختر زیبا را می بیند و آن ها به یکدیگر دل می بازند. این دو عاشق، ازدواج می نمایند و دو فرزند به دنیا می آورند. اما مادر این دختر به عشق آن ها حسودی می نماید و دختر را می سارقد. هنگامی که مرد اسب سوار آن ها را تعقیب می نماید، مادر دختر رودی نقره ای ترسیم می نماید تا برای همواره میان آن ها جدایی بیفتد.